ฟาร์มผักฟีลบ้านเพื่อน ที่ กระแสร์ทิพย์ฟาร์ม จ.พิษณุโลก

ภายในพื้นที่ประมาณ 2 งาน บริเวณรอบบ้านไม้เก่าถูกเปลี่ยนเป็นฟาร์มอินทรีย์ที่มีทั้ง ผักสลัด สมุนไพรฝรั่ง ดอกไม้กินได้ รวมถึงตัวบ้านที่เคยใช้เก็บของก็กลายเป็นร้านกาแฟสุดชิล ที่ กระแสร์ทิพย์ฟาร์ม จ.พิษณุโลก จ.พิษณุโลก

กระแสร์ทิพย์ฟาร์ม แห่งนี้ริเริ่มมาตั้งแต่เมื่อ 7 ปีที่แล้ว โดยมี คุณปาล์ม – สิทธิโชค ปั้นประเสริฐ อดีตนักวิชาการเกษตรผู้ที่ผันตัวมาเป็นเกษตรกรเต็มตัวและทำเกษตรในพื้นที่จำกัดให้มีรายได้เลี้ยงชีพ พร้อมทั้งมีเวลาว่างเพื่ออยู่กับครอบครัว

คุณปาล์ม เล่าว่า “ในช่วงนั้นที่ออกจากงานมาเรามองว่าสิ่งที่สามารถสร้างรายได้ให้กับเราจริงๆ คือ เกษตรกรรม เพราะ เราสามารถใช้พื้นที่ให้เกิดประโยชน์มากที่สุด ไม่ว่าพื้นที่จะเล็กหรือใหญ่ก็ตามทุกอย่างล้วนสร้างรายได้ รวมถึงมีเวลาดูแลคุณแม่อย่างใกล้ชิด โดย กระแสร์ทิพท์ ก็มาจากชื่อของคุณแม่ ที่แปลว่า น้ำจากสวรรค์”

จากบ้านไม้เก่าสู่ฟาร์มและร้านกาแฟ ทำให้มีผู้คนหลากหลายเข้ามาเยี่ยมชมสถานที่แห่งนี้เป็นประจำ โดยคุณปาล์มจะต้อนรับอย่างเรียบง่ายและเป็นกันเองเหมือนกับว่ามีเพื่อนมาเที่ยวที่บ้านเลยทีเดียว

“มาที่นี่ไม่ต้องแต่งตัวสวย เพราะ คนที่อยู่ตรงนี้ก็แต่งตัวแบบธรรมดาเป็นฟีลแบบอยู่บ้านเพื่อน และเราก็จะแนะนำว่ามุมไหนสวย มุมไหนน่าถ่าย เหมือนกับเวลาไปเที่ยวกับเพื่อน และถ้าอยากลองปลูกผัก เราก็มีพื้นที่สำหรับคนที่สนใจสามารถเข้ามาเรียนรู้กับเราได้ เหมือนว่ามาปลูกผักที่บ้านเพื่อน”

“ช่วงแรกที่เราเริ่มทำทุกอย่างมันยากไปหมด เริ่มต้นทุกอย่างด้วยเงิน 500 บาท เราก็จะคิดว่ามันอยู่ได้ไหม แต่เมื่อไหร่ก็ตามที่ตัดค่าใช้จ่ายสิ้นเปลืองต่างๆ ออกไป ให้ความสำคัญกับงานตรงนี้พอเริ่มทำมันเริ่มเห็นผลตอบรับที่เราได้มันจะค่อยๆ กลับมาเองให้เราเห็นเอง มันยากตรงที่ว่าเมื่อก่อนเราเคยได้เงินเยอะ พอมาวันหนึ่งเราทำงานได้เงินเท่ากับค่าแรงขั้นต่ำ แต่เราต้องไม่ลืมว่าเราทำงานแค่ 1 ชั่วโมง จากนั้นเราก็จะค่อยขยายใหญ่ขึ้นไปเรื่อยๆ เพราะงานทุกงานต้องมีการเติบโต พอวันหนึ่งรายได้ทุกอย่างที่เข้ามา มันก็ไม่ต่างอะไรจากงานประจำ ในมุมของผมเองนะ”

การจัดการพื้นที่ภายใน กระแสร์ทิพย์ฟาร์ม ขนาดเล็กให้สามารถสร้างรายได้

คุณปาล์มจะแบ่งงานปลูกผักใน ฟาร์มผัก เป็น 3 ช่วง ได้แก่ ต้นกล้า ผักในกระถาง ผักในแปลง ซึ่งแต่ละช่วงสามารถนำไปจำหน่ายเพื่อสร้างรายได้ให้ตรงกับกลุ่มลูกค้า

ต้นกล้า เริ่มจากหว่านเมล็ดลงในถาดปลูก หลังจากนั้น 5-7 วัน ก็จะย้ายกล้าลงปลูกในถาดหลุม ดูแลต่ออีก 17-20 วัน ผักก็มีอายุพร้อมจำหน่าย โดยกลุ่มลูกค้าเป็นคนที่รับซื้อกล้าผักในถาดหลุมไปเพื่อจำหน่ายต่ออีกที และส่วนที่ขายไม่ได้ก็เก็บไว้สำหรับย้ายปลูกในกระถางต่อไป

ผักในกระถาง พอย้ายปลูกผักใส่กระถางแล้ว ก็จะดูแลต่อจนผักมีอายุพร้อมให้ลูกค้าสามารถซื้อไปทั้งกระถางเพื่อปลูกผักไว้ทานเอง และถ้าลูกค้านำกระถางพร้อมดินมาคืนก็จะเคลมให้ 5 บาท จากราคาเต็มกระถางละ 25 บาท โดยกลุ่มลูกค้าเป็นคนที่ชอบปลูกผักทานเองแต่มีพื้นที่ไม่เยอะ

ผักในแปลง ส่วนผักในกระถางที่เหลือจากการขายก็จะย้ายปลูกลงในแปลงต่อไป ดูแลจนกระทั่งพร้อมเก็บเกี่ยวเพื่อจำหน่าย มีทั้งขายปลีกและขายส่งตามออร์เดอร์ที่ลูกค้าจองไว้ และจำหน่ายผ่านหน้าร้านกาแฟด้วย

“ถ้าลูกค้าซื้อไม่หมดเราก็ปลูกเอง มันจะก็วนไปแบบนี้ไปเรื่อยๆ เป็นการสร้างรายได้จากพื้นที่น้อยๆ ให้ได้ผลมากๆ เราจะต้องทำให้พืชที่เราปลูกสามารถสสร้างมูลค่าได้ วนทุกอย่างให้เป็นวงกลม”

ปลูกสมุนไพรฝรั่งให้โตดีอยู่ที่ดินปลูก

“สมุนไพรฝรั่งไม่ยากเลย ถ้าจับจุดมันถูก พูดกันตรงๆ ก็คือผมปลูกทิ้งปลูกขว้างเลย แบบแดดร้อยฝนร้อยก็อยู่กันไป แค่ว่าวัสดุปลูกเป็นสิ่งสำคัญ ส่วนมากคนจะชอบใช้ดิน 7 ถุง 100 เป็นส่วนใหญ่ แต่ถ้าพอเราไปศึกษาจะรู้ว่าเขาชอบดินที่เป็นดินจริงๆ ส่วนผสมดินที่ปลูกประกอบด้วย ดิน 1 ส่วน ขุยมะพร้าวที่ผ่านการแช่น้ำแล้ว 1 ส่วน ปุ๋ยคอก 0.5 ส่วน ปุ๋ยคอก แนะนำให้เป็นมูลวัวมากกว่า เพราะ มูลวัวจะมีความเข้มข้นน้อย ไม่เหมือนกับมูลไก่ มูลหมู เวลาไปซื้อปุ๋ยคอกจะไปถามเขาว่าปุ๋ยใหม่หรือเก่า ถ้ายังใหม่อยู่ก็ทิ้งไว้ก่อนเพื่อลดความเข้มข้นก่อน”

จากการสังเกตสู่ความสร้างสรรค์

“เราเห็นว่าเปลือกลำต้นของโรสแมรี่มันสวย เราเลยโชว์ความเป็นบอนไซ และเราเองก็ชอบบอนไซอยู่แล้ว ซึ่งมันสามารถเพิ่มมูลค่าได้ จากโรสแมรี่กระถางละ 50 บาท พอตัดแต่งและดัดเป็นบอนไซก็ขาย 200 บาท ได้เลย”

พอเดินมาเรื่อยๆ ก็เจอแปลงที่ปลูก โหระพาฝรั่ง (Italian basil) ที่งอกงาม ในขณะที่ผ่านมาเคยปลูกแล้วไม่งอก ก็เลยถามเทคนิคจากคุณปาล์ม “ที่เห็นนี้มาจากเพาะเมล็ด เริ่มจากเอาพีทมอสพ่นน้ำให้ชุ่มแล้วก็หว่านเมล็ดพ่นน้ำให้ชุ่มอีกครั้ง เอามาวางไว้ในที่ร่ม เพราะว่าแดดแรงเกินไปรากจะทนไม่ไหว พอเริ่มมีใบเราก็เอามาวางไว้ในโรงเรือน โดยปกติหลังจากโรยเมล็ดไปแล้วจะใช้เวลา 1-2 วัน ก็จะงอกแล้ว แต่ถ้าเมล็ดที่เก่าก็จะงอกช้า ส่วนเมล็ดที่มีคุณภาพสดใหม่ก็จะงอกได้ไว” 

ตามติดกระแสดอกไม้ทานได้

“อย่างช่วงนี้ดอกไม้กินได้กำลังมา เราก็หาข้อมูลเพิ่มเติมว่าดอกไม้ชนิดไหนกินได้ กินไม่ได้ และอย่างแรกเลย คนมักจะชอบคิดว่ามันยาก ซึ่งจริงๆ แล้วดอกไม้พวกนี้ไม่ชอบน้ำเยอะ เวลาที่ลูกค้ามาซื้อก็จะไม่สามารถเลือกได้ มันก็จะคละๆ กันไป เนื่องจากเป็นช่วงเริ่มต้นก็เลยจะไม่ได้มีดอกไม้เยอะมาก แต่ก็จะใช้พื้นที่ให้คุ้มมากที่สุด ดอกไม้กินได้ที่ปลูก ได้แก่ ดอกมากาเร็ต ดอกเดซี่เหลือง ดอกผีเสื้อแสนสวย และลาเวนเดอร์”

กระบวนการผลิตทั้งหมดภายในฟาร์มเป็นแบบอินทรีย์ทั้งหมด โดยใช้น้ำหมักปลาในการบำรุงพืช และใช้น้ำหมักเครื่องแกงเพื่อไล่แมลง ใช้สารชีวภัณฑ์ใช้ไตรโคเดอร์มาเพื่อป้องกันกำจัดเชื้อรา “เราโชคดีที่ ฟาร์มผัก มีแนวกันอยู่แล้วจากต้นไม้สูงรอบฟาร์ม แมลงศัตรูพืชเลยไม่ค่อยเยอะ แต่ถ้ามีแมลงมาส่วนใหญ่ก็ขึ้นเกิดจากภายใน ซึ่งเราสามารถควบคุมได้เพราะมันไม่ได้เกิดมาจากภายนอก” 

กระแสร์ทิพย์ฟาร์ม ที่ติดดอยกับไม้ใบ

“จากช่วงที่ไม้ใบเป็นกระแส เราก็ไปกับเขา เราก็ติดดอย แต่ไม่ได้หมายความว่าเราเอาเงินส่วนตัวไปใช้ เราเอาเงินจากที่ขายต้นไม้ได้ไปซื้อ พอมาเป็นแบบนี้เราก็ถอยกลับมาที่เดิมว่า เราตั้งใจว่าจะทำเป็นร้านกาแฟ เพราะฉะนั้นไม้ใบพวกนี้ก็เลยเอามาตกแต่งร้าน ตกแต่งสวนไปในตัว” 

ปุ๋ยจากร้านเบเกอร์รี

“เวลาเราก็ไปส่งสินค้าตามคาเฟ่ ที่ร้านก็จะมีทำเบเกอร์รีและเครื่องดื่มต่างๆ และสิ่งที่เป็น waste สำหรับเขาก็คือ เปลือกไข่กับกากกาแฟ เราก็จะขอซื้อมา ซึ่งส่วนใหญ่เขาก็จะให้มาฟรี เราก็เอาทั้ง 2 อย่างมาผสมและตำให้ละเอียด แล้วเอาใส่กระสอบหมักทิ้งไว้ 1-2 เดือน อัตราส่วน 1:1 พอนานวันเข้าสุดท้ายก็จะกลายเป็นปุ๋ยที่พร้อมใช้ในที่สุด” 

มะนาวลูกใหญ่ที่ลูกค้าชอบ

“เวลาลูกค้าสั่งเครื่องดื่มในร้านกาแฟ ลูกค้าก็จะเห็นลูกมะนาว แล้วก็จะถามว่าให้มะนาวอะไรทำไมลูกมันใหญ่จัง ก็บอกให้เขาเข้าไปดูในแปลง แล้วถ้าเขาสนใจเราก็จะมีต้นที่เราตอนไว้พร้อมสำหรับจำหน่าย 555”

ร้านกาแฟที่ขายความรู้สึก

“ผมว่าคนเรามันต้องมีความฝันแล้วก็ต้องมีความจริงไปด้วย ในมุมของผมนะ เราอยากมีแปลงเกษตรเล็กๆ เราเติบโตที่บ้านหลังนี้ พอเรียนจบก็ไปปลูกบ้านอยู่อีกหลังหนึ่ง บ้านนี้ก็กลายเป็นบ้านเก็บของ แต่พอมาทำเกษตรเราก็ใช้ใต้ถุนนี้มาทำร้านกาแฟเพื่อสร้างรายได้ ทุกอย่างมันต้องมองไปถึงองค์ประกอบของความสุข ความจริงด้วย เราก็ต้องกินต้องใช้ เมื่อเราออกจากงานประจำแล้วเราก็ต้องมีอย่างอื่นที่ต้องเสริมเข้ามา”

มิตรภาพต่างชาติ จาก ฟาร์มผัก

“ช่วงหลังมานี้กลุ่มลูกค้าที่เข้ามาเป็นชาวต่างชาติ เพราะมีเพื่อนที่เขาทำโฮเทลแนะนำมา จากนั้นเขาก็ปากต่อปากกัน พอเขามาก็สั่งเครื่องดื่มเราก็ชงน้ำปกติ จากนั้นเราก็เข้าแปลงไปย้ายผักปลูกผักต่อ เขาก็สนใจเดินตามเข้ามาดูก็อยากทำบ้าง เราก็สอนให้หมดเหมือนมาช่วยงานเพื่อน ทำงานไปจิบน้ำไปคุยกันไป ก็กลายเป็น Workshop ให้คนที่สนใจเข้ามาเรียนได้”

“วันแรกเป็นปลูกต้นไม้ ย้ายต้นกล้า วันที่สองทำวัสดุปลูกต้องผสมดิน วันที่สามช่วงเช้าหลังจากเก็บผลผลิตเสร็จก็ให้เขาไปลองเปิดการขายที่คาเฟ่ด้วย เป็นแบบฝึกหัดเพื่อให้เปิดการขายให้เป็น แล้วอย่าลืมเก็บไข่กับกากกาแฟร้านนั้นกลับมาทำเป็นปุ๋ยด้วย ขับมอเตอร์ไซค์ไม่เป็นก็ต้องสอน เหมือนเขาต้องทำทุกอย่างให้เป็นด้วยตัวเขาเอง”

สำหรับแฟนฟาร์มที่สนใจแล้วอยู่แถวจังหวัดพิษณุโลกก็สามารถเข้าไปเยี่ยมชมพูดคุยกับเพื่อนคนนี้ได้ ที่  กระเเสร์ทิพย์ ฟาร์ม หรือติดต่อ คุณปาล์ม 093-225-6726 ดูแผนที่ไปกระแสร์ทิพย์ฟาร์ม

เรื่อง : กิตตินัย อัศวเลิศลักษณ์

ภาพ : อภินัยน์ ทรรศโนภาส / ธนายุต วิลาทัน

ชวนมา ฟาร์มคาเฟ่ ที่ได้ทั้งเก็บไข่ไก่ ชมแปลงผัก เล่นกับสัตว์

มาเที่ยว ฟาร์มเลมอน สไตล์ญี่ปุ่นที่แสนอบอุ่น ได้ที่ Lemon Me Farm